Çift Emekli Maaşı Alanlar İki Emekli Maaşı Alacakmı Almaya Devam Edecekmi

Eşten ve Ana veya Babadan Emekli Maaşı Nasıl Alınır?

Bir kaç sene öncesinden başlayarak şu son günlere kadar, Anadan + eşten, babadan + eşten, anadan + babadan olmak üzere çift emekli maaşı alma konusu gündemden düşmedi. Yeni kanundan önce bu şekilde çift emekli maaşı alanlar vardı. Yeni kanunla birlikte bir takım değişiklikler yapıldı. Bazı emekli kesimi bu değişiklikten etkilenmedi. Aşağıda detayını verelim.
Kocası ve babası vefat etmiş bir kadın hem kocasından hem de babasından yaşlılık aylığı alabilir mi? Bir aylığın Emekli Sandığı diğerinin Bağ-Kur çifte maaş almayı etkiler mi? Önceki kanuna veya şu an uygulanan kanuna tabi olmak farklılığa neden olur mu? Sosyal Güvenlik Uzmanı Bünyamin Esen bu soruyu şöyle yanıtlıyor. “Aylık ve gelirlerin çakışması sosyal güvenlik hukukumuzun önemli başlıklarından biridir. Konu oldukça geniş olsa da şöyle derlendirilebilir. Reform öncesinde farklı şartlar vardı. Bir kişinin hem anne ya da babasından hem de eşinden dolayı nasıl maaş alacağını sosyal güvenlik reformu öncesinde ve sonrasında farklı değerlendiriyordu. Önceki yıllarda SSK’lı çalışanlara 506 sayılı Kanun, Bağ-Kur’lu çalışanlara 1479 sayılı Kanun ve Emekli sandığına tabi çalışan kamu görevlilerine de 5434 sayılı Kanun uygulanıyordu. Tarımla uğraşan sigortalılara ilgisine göre 2925 ve 2926 sayılı Tarım SSK ve tarım Bağ-Kur kanunları uygulanmaktaydı. Sigortalının aylık ve gelir bağlanma ve kesilme şartları da tabi olduğu kanuna göre farklıydı. Sosyal güvenlik reformundan sonra sosyal güvenlik ile ilgili her türlü düzenleme 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda toplanmıştır. Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesi sonrasında tüm statülere tabi sigortalılara gelir ve aylıkları bu kanun hükümlerine göre bağlanıp kesiliyor. Bu durumda bağlanacak maaşların çakışması halinde uygulama yeni Kanun hükümlerine göre yapılıyor. 5510 sayılı Kanuna göre hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığı bağlanıyor. Aylık uzun vadeli sigorta kollarından, yani emekliliğe sayılan sigortadan sağlanan maaştır. Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile vazife malûllüğü halinde yapılan sürekli ödemeye sosyal güvenlikte “aylık” denmiyor. Yine 5510 sayılı Kanuna göre hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm gelirine hak kazananlara, tercihine göre (muhtemelen yüksek olan) eşinden ya da ana ve/veya babasından aylık bağlanır. Gelir ise, iş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi ifade eder. Halk arasında bilinen tabiri ile iş kazası ya da malullük maaşıdır. Yeni uygulanan kanun iki maaştan birini tercih hakkı sunuyor. Bu nedenle her ikisini de almak mümkün değil. Yeni Kanuna göre alınan gelir ve aylıkların statüleri farklı olsa da çift maaş alınmıyor. 01.10.2008 sonrasında bağlanan maaşlara bu hükümler uygulanmaktadır.

Aylıkların 5510 yürürlüğe girmeden önce bağlanmış olması durumunda ise mevcut hukuki statü korunmakta, başka bir deyişle müktesep haklar saklı kalmaktadır. Örneğin reform kanununun yürürlük tarihinden önce mülga 506, 2925, 2926 ve 1479 sayılı Kanunlara göre eşinden ölüm aylığı alan hak sahiplerinin 01.10.2008 sonrasında ana veya babasından ayrıca aylığa hak kazanmaları halinde “sigortalılık statüleri farklı ise” her iki aylık ödenmeye devam edecektir. Bu durum iştirakçiliği Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan 5510 4/1-(c) sigortalıları (kamu görevlileri) hariç olmak üzere,  5510 öncesi bir dosyadan gelir veya aylık almakta iken kanun sonrası başka bir dosyadan gelir veya aylık daha bağlanan kişiler için geçerli bir durumdur. Aylık bağlanan statüler farklı ise eski kanun hükümleri uygulanır. Statüler ayni ise 5510 sayılı kanunun gelir ve aylıkların birleşmesi ile ilgili 54 üncü maddesi hükümleri uygulanacaktır. Şunu da belirtmek gerekirse sigortalı, eşi ya da ana/babasından kalan maaşlardan biri kanun öncesinden geliyorsa ve ayni statüye tabi iseler birini tercih etmek durumunda kalacaktır, farklı statüde iseler her ikisini de alabilecektir.